Fas Gezilecek Yerler – Bir Turistin Bilmesi Gereken Herşey

Herkese tekrar merhaba! İzlanda’dan sonra birlikte konuşacağımız ikinci ülkemiz Fas!

İlk yazıdan sonra aldığım geri bildirimlerden sonra; geniş ülke rehberi yazılarının biçimini benzer tutmaya karar verdim. Her ülkeyi mini bir yazı dizisi olarak düşebilir bundan sonrası için. Örneğin; Fas Gezi Rehberi yazısının devamında Fas’ta görmeniz gereken yerler, Fas’a gitme nedenleri ve Fas’tan çekebileceğiniz instagram fotoğrafları gibi yazılar yayınlayacağım.

#Fas Gezilecek Yerler yazısını yazmak açıkcası hiç kolay olmadı. Çünkü ülke ile ilgili karmaşık ve uçlarda duygular içerisindeyim. Överek mi başlamalıyım, uyarıları vererek mi karar vermek gerçekten zor oldu.#

Fas denilince ülkeye gitmeden önce benim aklımda çok net üç şey vardı: 1) Sahara Çölü 2) Bir Şey Satma Israrı 3) Instagram Fotoğrafları

Bu Fas Gezilecek Yerler yazısı benim 8 günlük Fas ziyaretimde deneyimlediğim, sizin de gezinizi konforlu hale getireceğini düşündüğüm öneriler ön planda olacak. Bunun yanında tabiki kısa da Fas’ın kendine has ve bence bulunması çok zor güzellikleri ve Fas hakkında gerçeklerin bir karması olacak. Haydi hızlıca başlayalım.

1. Fas Gezi Rehberi – Lojistik; Fas Vizesi, Fas’ta Konaklama, Fas’ta Ulaşım

Fas Vizesi

Fas Türk vatandaşlarına 30 güne kadar vizesiz dolaşım hakkı veriyor. Havaalanı girişinde bir form doldurarak ülkeye giriş yapabiliyorsunuz. Yani Fas’a vize yok, Fas’ta gezilecek yerleri planlamanız yeterli 🙂

Fas Uçak Bileti

Seyahat rotalarını uçak bileti maliyetlerine göre ucuz, pahalı ve orta olarak ayırıyorum biliyorsunuz. Fas (tabiki dönemine göre değişmek ile birlikte) orta/yüksek maliyetli seyahat rotalarından bir tanesi.

Önce Belçika’ya geçerek, Brüksel’den Ryanair ile 90 Euro gidiş dönüş bileti buldum. Ki bu fiyat ortalama fiyatın çok altındaydı.

Uçak bileti maliyetini düşürmek için diğer yapabileceğeniz şey ise birden fazla şehir için biletleri kontrol etmek, Casablanca, Marakeş ve Agadir’den hangisi daha uygun fiyatlı oluyor ise gezisini o şehirden başlayarak planlayabilirsiniz.

Fas’ta Konaklama

Fas’ın çok net ne çıkan özelliklerinden biri Riad’lar, egzotik evler ve çölde kamp! Özellikle Marakeş; tahmin edeceğiniz Old City karmaşasının içerisinde mozaikli, portakal ağaçlı, tatlı havuzlu Riad (yani ortasında avlulu oteller) konusunda şov yapıyor. Resmen mahşer karmaşasında cennet bahçesi 🙂

Fas konaklaması ile ilgili ilk önerim; kesinlikle bir Riad’ta kalmadan dönmemeniz. İkinci önerim ise, Sahara çölünde kamp yapmanız:) Hiç bir yerde olma hissi (middle of nowhere), bin yıldızlı gökyüzü altında konaklama çok tatlı bir deneyim.

Fas’ta konaklama ve ulaşım konusunu daha detaylı bilgi almak isterseniz, yorum bırakır ya da bana ulaşırsanız; bu konuyu farklı bir yazı konusu yapabiliriz.

∇ Eğer fotoğrafçılık ile ilgiliyseniz, Marakeş’te mutlaka Riad Jasmine’e göz atmanızı tavsiye ederim

Fas’ta Ulaşım

Fas için burada farklı alternatifler sun(a)mayacağım, çünkü biz Fas gezimiz öncesi yaptığımız haftalar (günler değil) süren araştırmalar sonunda şoförlü araç kiralamanın konfor, maliyet ve zaman verimliliği açısından en mantıklı seçenek olduğu gerçeğini ile karşılaştık. Neredeyse bütün Fas’ı gezdik ve bu kararımızdan bir an olsun pişman olmadık. Sizi otelinizden alıp, istediğiniz tur planını yapıp, istediğiniz yerlere sizi götürüp, istediğiniz otellerde konaklamanızın ayarlanması Fas gibi turistlere özel (!) fiyatların uygulandığı bir ülkede çok konforlu oluyor.

Biz bütün Fas’ı 8 gece boyunca Hmad ve Hmad’in ortaklarından birisi ile gezdik. İngilizceleri gayet iyi, ortalama olarak muhabbet edebiliyorsunuz, sizi kazıklamaya çalışmıyorlar 🙂  4×4 araçlar oldukça rahat, aynı zamanda yolda telefon ya da tablet’lerinden size internet de açıyorlar.

Benim ilk başta Fas’ta gezilecek yerleri planlarken hayalim, araba kiralayarak bütün ülkede road trip yapmaktı. Fakat, yolların oldukça güzel (asfaltlı en azından) olmasına rağmen, mesafeler çok uzun ve çok virajlı. O yüzden bu seçeneği iki kez düşünmenizde fayda var. Bu arada diğer bir dipnot, eğer levhalar Fas’ça ve Fransızca olduğu için yön bulma konusunda da zorlanma ihtimaliniz var.

Ya da tabiki yolunuza develerle devam edebilirsiniz 🙂

Fas Gezi Bütçesi

Fas genel olarak çok pahalı bir ülke değil. Fakat Euro ve Fas Dirhem’i arasında farka bakarak çok ucuz olduğunu düşünmemek lazım. Yaklaşık olarka Türkiye, Türkiye’nin bir tık altı gibi bir yaşam&gezi maliyeti düşünebilirsiniz.

1 Euro yaklaşık 10 – 11 Fas Dirhem’i ediyor (Mayıs 2017), otel konaklamaları güzel Riad’larda yaklaşık 70 – 100 euro arasında, yemekler yaklaşık olarak 10 – 15 euro arasında değişiyor.

2. Fas Gezi Rehberi – Fas’a Gitmeden Bilmeniz Gerekenler

Fas Gezisine Kaç Gün Ayırmak Gerek?

Bu sorunun tek bir cevabı yok biliyorsunuz. Özellikle Fas bir çok farklı konseptli tatil planlayabileceğiniz bir ülke. Örneğin, deniz tatili için gezeceğiniz yerler ve gezinin süresi, kültür gezisi ya da çöl turu için planladığınızdan çok farklı olabilir.

Biz Marakeş’ten turumuza başladık, Sahara, Fes, Mavi Şehir, Rabat gibi çok geniş bir çember yaparak turumuzu çok dolu geçirdik. Toplamda 8 gece 8 gün kaldık. Çok sıkışık ama yeterli bir tur oldu. Fas’ta gezmek istediğiniz yerleri belirledikten sonra güne karar vermeniz daha rahat olabilir.

Uçak bileti maliyetinin de biraz tuzlu olduğu düşünülürse, ben turunuzu en az 4-5 gece tutmanızı tavsiye edebilirim. Benim gibi gelmişken ülkenin farklı yerlerini görmek olabildiğince noktayı görmek istiyorsanız, en az bir haftalık bir tur planlamanızı öneririm. Minimum konaklama ise, 1 gece Marakeş 2 gece çöle gidiş dönüş olmak üzere 3 güne sıkıştırılabilir sanırım.

Fas’a Ne Zaman Gidilir?

Fas’a hayal ettiğiniz gezi içeriğine göre Ramazan hariç her dönemde gidilebilir arkadaşlar. Özellike Nisan Mayıs çöl sıcaklıkları açısından en ideal zaman dilimi. Ülke oldukça güneyde olduğu için deniz tatili dönemi erken başlıyor, yazın oldukça sıcak oluyormuş. 

Fas Yemekleri Harika – mı Acaba?

Fas gezilecek yerler yazısının en önemli konulardan biri;  Fas yemekleri! Herşeyin içinde kimyon ve safran olduğu gerçeğini göz ardı edersek(!), evet Fas yemekleri bizim damak tadımıza uygun. Aynı zamanda Fas sadece yemek çeşitleriyle değil, yemeklerin hazırlanış yerlerinin temizlik standardının çeşitliliği ile de öne çıkıyor (!). O yüzden yemek yediğiniz yerlere dikkat etmeniz iyi olabilir.

Bence Fas Avrupa’da düşük bütçeli gezerken yaptığımız gibi, yediğiniz yemekten ekonomi yapma ülkesi değil. Birlikte gittiğim iki arkadaşım turun ortasında zehirlendiği için tekrar söylüyorum;  lokal yemekleri tatmak için iyi restoranları seçin. Oteliniz iyiyse otel mutfağını da tercih edebilirsiniz, genel bir öneri olarak da ızgara yemeğe özen göstermek doğru bir tercih olabilir.

Olumsuz ve sarkastik yorumları bir kenara bırakırsak, Fas tabiki bir çok ülkeye göre geniş bir yemek kültürüne sahip. Fakat, anlayabileceğiniz üzere, ben yemek konusunda beklentimi karşılayamadım Fas’ta; Türkiye’yle kıyaslanabilecek ya da “Fas’ta bir Tagine yedim, ömür boyu unutamam” gibi bir durum yok açıkcası. Ya da bana olmadı, bilmiyorum.

Tagine, kuskus ve nane çayları en fazla duyacağınız yemek kelimeleri. Tagine, kuskus, mint tea heryerde – ama heryerde gerçekten 🙂 . Bunun yanında tabiki çok güzel restoranlar var; mesela Marakeş’te Nomad’e ve Le Jardin’e gitmenizi öneririm. İkisine de öğle ya da akşam yemeği için gidebilirsiniz – rezervasyon yaptırmanız iyi olur. 

Fas’ta Alışveriş Nasıl Yapılır – Nereye Gidilir?

Herşeyden önce ilk kuralamız; ne alacak, nereden alacak olursanız olun Fas’tan yapacağınız her alışveriş için  pazarlık yapın. Bu konuda çok net ciddiyim. Herşeye pazarlık edin dediysem, herşeye. Deri çantadan, tur fiyatına, ChefChauen’de yiyeceğiniz sandwich (!) fiyatından, otel fiyatına kadar. Ortalama olarak ilk fiyatın 3’te birine düşürebileceğinizi referans noktası olarak verebilirim size.

Genelde şöyle bir sohbet oluyor. “Siz türkler çok iyi pazarlık ediyorsunuz, o yüzden en düşük fiyatı verdim – no negociation”. İşte o fiyat sizin 3 kat daha düşürebileceğiniz fiyat 🙂

Biz her yeri Hmad’lar ile gezdiğimiz ve alışveriş tutkunu olmadığınız için, Hmad’ın götürdüğü yerlere gittik daha çok. Ama Fas genel olarak dericiliği & derisi ile ve mozaik desenleriyle ünlü. O yüzden Fas derisi ve mozaik işlemeleri güzel hediyelik eşyalar olabilir.

Marakeş’in ana meydanına yürürken kapalı çarşı vari geçeceğiniz yerler, Fes’teki derihanelerin etrafındaki satış dükkanları, Chefchauen’in sokaklarındaki hediyelikçiler bence uğramaya değer yerler. Aynı zamanda Avrupa’da bulabileceğinizin çok altında fiyatlara deri çanta ve ceketler alabilirsiniz.

Fas’ta İnsanlarla Anlaşma 🙂

Fas’ta neredeyse herkes Arapça ve Berberce konuşuyor, bunun dışında bölgesel olarak İspanyolca ya da Fransızca konuşuluyor. Eğer maceraperest bir sırt çantalıysanız bunu göz önünde bulundurmanızı öneririm. Çünkü ana bir kaç büyük şehir haricinde İngilizce konuşma oranı oldukça düşük. Biz bu sorunu Fransızcamız, kırık ispanyolcamız ve yanımızdaki şoförler aracılığıyla çözdük 🙂

Turist Olarak Bilmeniz Gereken Diğer Şeyler

• Özellikle Marakeş’te, fakat bütün Fas’ta fotoğraf çektiğiniz zaman agresif olarak para isteği ile karşılacaksınız. Yanınızda bozukluk taşıyın ve sert de olsa para isteyen kişilere onların istediğini sizin istediğiniz miktarı verin.
• Özellikle Old Town’larda yanınıza random sayısız insan yanaşarak size “yardım” etmeye çalışacak. Alışveriş için, yol göstermek için vs. Hepsini görmezden gelin, istediğiniz yere değil başka bir yere götürüp sonunda para isteyecekler 🙂
• Satıcılar oldukça ısrarcı, o yüzden tur rehberlerinin de önerdiği en iyi çözüm göz göze gelmemek 🙂 Olumsuz olarak bile cevap vermeden “ignore” etmek en iyi seçenek.
• Fas %99 müslüman ve erkek egemen bir ülke, o yüzden maalesef özellikle Old Town’ları gezerken kadınlara aktif bir gözlü ve sözlü taciz durumu var.  Benim gözlemim biraz daha az rahatsız edilmenin yolu (yine de rahatsız ediyorlar tabiki), çok “turist” gibi giyinmemek.
• Fas’ta alkol değil fakat sarhoş olmak resmi olarak yasak. Dolayısı ile otellerde Riad’ınızda ya da bazı restoranlarda içki bulabilirsiniz. Fakat, dışarıda içki içme cesaretine girişmeye gerek yok 🙂

3. Fas Gezilecek Yerler – Gezi Rotaları

Sahara turu unutulmaz gezi anılarınız arasına girecek. Özellikle gün doğumu ve gün batımında uçsuz buçaksız çölde greceğiniz renkler büyüleyici

Gezi rotalarından Gezilecek Yerler – Gezi Rehberi  yazılarında ana özellikleriyle başlıklar halinde bahsetmeyi tercih ediyorum biliyorsunuz. Detayları için bana her zaman ulaşabilirsiniz ya da sizin de bildiğiniz gibi internette Google Travel gibi app’lerde bu rotalar ile ilgili çok detaylı bilgiler bulunabilir.

Bence Fas Gezilecek Yerler planı yaparken aşağıdaki rotaları gezinizin farklı parçaları olarak düşünebilirsiniz.

• Marakeş (Kültür Başkenti denebilir aynı zamanda en turistik şehir)
• Merzougat Sahara Çölü Turu (Must-do, sarı ve tonlarının hakim olduğu bir tur)
• Merzouga Fes Turu
• Chefchauen ve Çevresi (İspanyol tarafı, daha yeşil – mavi – beyaz renklerin turu)
• Agadir ve Sahil tatili (ben bunu yapamadım maalesef)

Fas’ın gezilecek yerleri ve bir turistin gitmeden önce bilmesi gerekenleri kendi deneyimlerimle özet olarak anlatmaya çalıştım. Umarım Fas geziniz öncesi faydalı olur, daha detaylı bilgi isterseniz bana her zaman ulaşabilirsiniz.

Fas’ta efsane fotoğraflar çekebileceğiniz noktalar yazısı sözü vermiştim – Fas’ın En Güzel Fotoğraf Noktaları  yazımıza da göz atın! 

Herkese iyi gezmeler

                    Anil Gökmen

@gokmenanil